Suriname, 3 tm 23 oktober 2015

Jungletocht in de smeltkroes van Zuid-Amerika

Zaterdag 3 oktober 2015: Amsterdam – Paramaribo

Het was de 'heenweg from hell'. Ik zal proberen het zo beknopt mogelijk te houden. De NS had geen vertraging, dus ik was om 21.00 uur vrijdag op Schiphol. Ik dacht een shuttle naar het hotel te pakken, maar die had ik natuurlijk moeten reserveren! Muts dat ik ben! Maar dat was ook snel opgelost met een taxi. Heerlijk geslapen en 's morgens met de shuttle naar Schiphol. Daar was het heeeeel erg druk, door, naar later bleek, afgelaste vluchten door mist. Snel inchecken, maar geen stoelnummer toegewezen gekregen. Ik wil een toeristenkaart gaan halen, blijkt de balie per 1 oktober opgeheven te zijn. Dus dat moet ik in Paramaribo regelen. Dan blijk ik in de rij van pakweg 1,5 km te moeten gaan staan (ik overdrijf niet). Blijkt de vlucht overgeboekt te zijn en wij zijn 'reserve' vandaar geen stoel. Wij, ikzelf en een toevallig ontmoete medereizigster. Dus wachten. Inmiddels verstrijkt de vertrektijd met een halfuur en wij staan nog bij de gate. Uiteindelijk hebben we geluk dat een paar reizigers niet op komen dagen. We hebben de allerlaatste stoelen. Uiteindelijk een uur vertraging. Een vlucht met heel heftige turbulentie. Blij met de gordel, je vliegt bijna uit de stoel. Schrikken zeg! Aangekomen in Paramaribo dus alsnog die toeristenkaart halen, lange rij, douane, lange rij, en vervolgens komt Mieke's koffer niet van de band. Minstens twee uur na aankomst gaan we eindelijk richting hotel. Daar korte briefing en naar bed.
Zondag 4 oktober 2015: Paramaribo
De groep is oké. Door ons Schiphol avontuur heb ik automatisch een band geschept met Mieke, waarmee ik ook de kamer deel (als we in een hotel zitten, wat niet zo vaak is). Ook heb ik haar een broek en een shirt geleend. Zij had alleen een jeans en een blouse met lange mouwen bij, en dat is veel te warm bij35 graden en warmer. De groep is divers; vader met dochter, drie stellen, drie alleenreizende mannen en drie alleenreizende vrouwen. De meeste wel 50 plus (heeeeel oud dus).
Vandaag en morgen hebben we een fietstocht richting Matapica, aan de noordelijke kust. Inmiddels heb ik ook kunnen pinnen, had vergeten m'n pasje open te zetten voor Zuid-Amerika. En dat werkt op een bank!! Om 8.15 richting fietsverhuur, waar we fietsen van het NOC \ NFC krijgen. Oranje Gazelle fietsen met terugtraprem ( dat is wel weer effe wennen) met een bagagedrager voor of achter op. Prima fietsen! Wie weet welke medaillewinnaar op dit stalen ros heeft gefietst. Onze reisbegeleider Harvey weet veel te vertellen. We fietsen over een voor Surinaamse begrippen heel drukke weg. We fietsen via Leonsberg , waar we met fiets en al de Suriname rivier oversteken naar Fort Amsterdam, een fort dat er niet echt enorm stevig en indrukwekkend uitziet. Dat bleek in het verleden ook niet het geval te zijn want het werd vanuit het binnenland 'stiekem' aangevallen. Niet echt hendig. Hier fietsen we doorheen en bezoeken we een museum / kunst expositie. We fietsen door naar Mariënburg, waar we weer de boot op gaan om de Commewijne rivier over te steken naar Johan en Margaretha. Hier lunchen we, Indiase roti. Alle plekjes waar we doorheen of naartoe gaan zijn voormalige plantages, vroeger werd er o.a. suikerriet, koffie en fruit verbouwd. Nu zijn er nog slechts enkele in bedrijf. Onderweg even van de fiets af voor kakelverse vis. Zo uit het water op het vuur en dan eten. Njammie. We zien langs de weg allerlei bebouwing; van houten Bouwvallige huisjes tot stenen villa's en ambassades. Overigens wonen de rijkere Surinamers vaak ook maar in houten bouwvallen. Ze hechten niet allemaal veel waarde aan dikke huizen. Vanuit Johan en Margaretha nemen we weer een andere boot waarmee we het moeras in gaan om op onze eindbestemming te komen. Een prachtige tocht. Veel vogels, palmen, mangrovebossen om uit te komen in Matapica, ons 'home for the night'. Niet meer dan een houten afdak met een toilet. En een paar emmers als douche. Maar wel een bounty achtig plekje, het eind van de wereld. Het strand is nogal breed hier, dus zwemmen is geen optie. Of je moet eerst tot aan je knieën de modder willen zwoegen Dus eerst hangmat instructies. Komt best nauw als je tenminste veilig wilt hangen. Daarna lekker wat chillen en eten, bami soep met kip en varkensvlees en gebakken bananen. Niet spectaculair, maar wel smaakvol. En het Parbo biertje smaakt ook prima. Rond 20.30 nog een boottochtje om hopelijke nog wat dieren te spotten. Nou dat was een beetje een tegenvaller. Eerst weer in het donker die boot in schravelen en dan na vijf minuten stoppen, chauffeur stapt uit de boot, vangt een kaaiman, elastiekje om zijn bek, terug naar kamp, foto's maken en klaar. Sensatie alom (:-(

Maandag 5 oktober 2015: Matapica - Paramaribo
Vannacht redelijk goed geslapen in m'n hangmat. Geen idee van tijd, veel snurkers (kon m'n oordopjes niet vinden), toiletgangers etc. Toen ik opstond en onder mijn klamboe uit kwam werd ik echt aangevallen. Heb nog nooit zo snel een lange broek en mouwen aangetrokken! Als douche een emmertje water. Heerlijk gevoel voor een minuutje, en dan plak je weer als voor je douche. Vandaag gaan we weer dezelfde route terug naar Paramaribo. Maar voor die tijd nog een strandwandelingetje gemaakt. Dus weer eerst door het moeras en twee rivieren oversteken. Nu brengen we een bezoek aan Mariënburg, een voormalige suikerriet plantage. In de jaren negentig gesloten en nu al helemaal vervallen en overwoekerd door de natuur. De gids is een werknemer van de plantage. Mooie trotse verhalen met foto's uit het verleden en bezoekjes van Claus, Bernard en Christina. Rond half 5 terug bij het hotel. Heerlijk chillen, douchen, de was doen enzo.
Dinsdag 6 oktober 2015: Paramaribo
Vanochtend een wandeling gemaakt naar de markt, richting de waterkant. De markt is niet gigantisch groot, maar wel de moeite waard. We stranden op een soort terrasje aan de waterkant, want het wordt inmiddels bloedheet. Vervolgens een bezoek gebracht aan Fort Zeelandia, een fort dat door de Nederlanders is gesticht en dat niet echt veilig te noemen was (ook al niet). Het werd nml door zowel de Engelsen als de Fransen ingenomen. Wel een mooi openluchtmuseum. En een ontzettend grappige suppoost die ons aan de praat houdt en ook enorm trots is op het museum. Er bevinden zich nml drie diadorama's die heel zeldzaam zijn ( een soort kijkdoos gemaakt van papier machee. Dat klinkt wat oneerbiedig, maar is niet zo bedoeld.) Prachtig en blijkbaar heel kostbaar. De suppoost weet ons te vertellen dat onze voormalig president Balkenende in 2008 de collectie heeft uitgebreid met een vierde diadorama. Die lag waarschijnlijk nog ergens in een archief, overgebleven van de Nederlandse tijd. Hij houdt ons aan de praat en geeft ons tips en trucks. Zeer de moeite waard. Nog snel even een foto van het beeld van Wilhelmina in jonge jaren. We drinken nog een lekkere bak koffie en gaan richting hotel, want Mieke gaat weer herenigd worden met haar bagage. Jeeeeh. Na een heerlijke roti als lunch blijven we de middag lekker lantefanteren op de kamer. Heerlijk. Zeker gezien het feit dat het ruim 35 graden is. Rond half zeven met z'n vieren richting de waterkant waar we wat eten. Rijst met bruine bonen en kip. Niet echt geweldig en we moesten er wel lang op wachten. Maar wel weer supervriendelijke ober. En dan ben je het wachten snel vergeten. Dat kan toch zo'n verschil maken.

Het is hier overigens erg prettig vertoeven, vriendelijke mensen. Ben er nog niet helemaal aan gewend dat ik gewoon Nederlands kan praten; heb steeds de neiging Engels te praten. Overigens valt het soms nog wel tegen om het Surinaams te verstaan. Klemtoon, uitdrukkingen, je moet gewoon goed luisteren, en dat valt niet mee op vakantie. Als ze ABS spreken lukt het nog wel, maar als ze Surinaams spreken versta je er niet veel meer van. Is een mengeling van Nederlands, Spaans, Engels en dialect. De muggen hebben me inmiddels ook gevonden. Helaas.

Woensdag 7 oktober 2015 Paramaribo - Nickerie
Vandaag een reisdag, maar wel een met veel onderbrekingen. De reis gaat vanuit Paramaribo naar het westen via Groningen, Boskamp, Coronie, Wageningen naar Nickerie (met de klemtoon op de ee). We rijden door/langs tientallen voormalige plantages. Er waren er op deze route op enig moment 600! De arbeiders konden op de verlaten plantages blijven, maar kregen ze niet officieel in eigendom. Één van de redenen waarom er weinig aandacht is en wordt besteed aan onderhoud. Je ziet het overal om je heen. Veel houten huizen vallen van ellende bijna uit elkaar en als dat niet het geval is, zit er geen verf meer op. De nieuwe generatie wil hier ook niet altijd in investeren en bouwt met steen. Vandaag ook veel scholen en dus scholieren op straat, te herkennen aan hun uniform; jeans met een bepaald kleur shirt. Voor de plantages zijn werknemers aangetrokken vanuit allerlei windstreken, o.a. Indiërs (uit India), Javanen en Chinezen, destijds afkomstig van het Portugese Madeira. De religie is ook een hele mix van katholiek, hindoestaans, moslim etc. De Chinezen vind je nu heel veel in de talloze supermarkten. Je vraagt je af waar ze van leven. Suriname is immers niet zo heel dicht bevolkt, zeker niet in deze streek. De rit is prachtig en we hebben regelmatig een stop voor pompelmoes, kokos, koffie, lunch (heriheri). Rond 18.00 komen we aan in een erg basic hotelletje met een heerlijke douche. Nickerie is de tweede stad van Suriname,en is tamelijk welvarend. De huizen zien er redelijk onderhouden uit. Het eten omvat een overheerlijke karbonade.
Donderdag 8 oktober 2015: Nickerie-Bigipan
Onze kamer is heel erg warm, ondanks (defecte?) airco op 22 graden. Ik ben mijn bed uit gedreven, maar toch lekker geslapen. Het ontbijt is een verhaal apart; Je ontbijt is gelimiteerd en per kamer vastgesteld. Per kamer twee broodjes, en koffie en thee onbeperkt. Dit betekent dat als je alleen op een kamer ligt, je twee broodjes krijgt (en dat is voldoende), maar als je met z'n tweeën op een kamer lig, zoals wij, dus ook twee broodjes krijgt, één per persoon. En dat is voor mij niet genoeg. Nog nooit meegemaakt. Keuze tussen ei, ei / kaas en kaas.
Gisteren ook weer een moment van chaos en paniek:-) de bagage moet worden gescheiden. En doordat er verschillende verhalen de ronde doen over wanneer en voor hoeveel dagen. Wij dachten: gisteren scheiden voor drie dagen en anderen dachten vandaag voor één nacht. Dit laatste is het blijkbaar geworden. Morgenavond weer scheiden maar dan voor zeven dagen. Maar ook dat zal waarschijnlijk nog wel veranderen........ Vanochtend overigens ook een verandering in het programma. Eerst naar de rijstfabriek, Manglie. Heel interessante rondleiding, een heel mooi groot familiebedrijf. Het verwerkt rijst van het veld tot in de verpakking voor de verkoop. Vervolgens naar Zeedijk, een dijk waarlangs een crematorium ligt, gebruikt door alle religies. Dus zowel verbranding in ovens als op hout in de buitenlucht. Tevens ligt hier en Hindoe- tempel, die we niet bezoeken omdat die helemaal in de rook ligt. Nee, die rook is niet van een crematie, maar van de verbranding van rijstplanten na de oogst. Hier mondt de rivier de Nickerie uit in de Atlantische oceaan. We rijden langs de dijk door diverse polders. Buiten de naam(bordjes) en de dijken heeft Surinaamse straatbeeld niet veel Nederlands. We lunchen weer in Nickerie, eerst nog even een hoedje met een rand geshopped. Wel prettig met deze zon. Na de lunch weer de boot naar het natuurgebied Bigipan. Eerst weer een stukje rivier, dan het moeras in. We spotten weer een paar prachtige vogels, de mangrovereiger, witte reiger, rode ibis, de veel voorkomende Annie..... Ons 'home for the night' is midden op het Bigipan meer. Prachtig. Hangmatje hangen en wachten op een boottochtje, dat in het water valt... Letterlijk. Een stortbui.
Vrijdag 9 oktober 2015: Bigipan-Apoera
Vandaag alsnog de boottocht van gisteren. Heel veel vogels, echt geweldig. Hele groepen, met als hoogtepunt toch wel de rode ibissen. Die zijn bijna lichtgevend, zo mooi. Waarom ze rood/oranje zijn? Omdat ze garnalen eten. Echt waar. Vervolgens gaan we weer de Bigipan uit om weer naar Nickerie te gaan. Weer een bagagemoment. Voor zeven dagen pakken en door naar de volgende boot om naar Apoera te gaan. Heel snelle houten boten die over het water de Corantijn rivier botsen. Zeker het eerste uur is tamelijk spectaculair. 50 km per uur, geweldig. Rond 15.00 zijn we daar, eerst lunchen en effe relaxen. Vervolgens nog een wandelingetje door Apoera, omgeving verkennen. Een Indiaans dorp dat in (weder) opbouw is. Veel Bruynzeel woningen, prefab woningen van hardhout. En wij maar klagen als de schilder weer met komen na 8 tot 10 jaar. Nou, hier zijn de huizen helemaal van hout en moeten elke twee jaar geschilderd worden. Zal de schilder wel niet zo duur zijn hier. Weer heerlijk gegeten, aardgroentensoep met kip en rijst. Verder is er altijd fruit zoals banaan, papaya, ananas, pompelmoes beschikbaar.
Zaterdag 10 oktober 2015: Apoera
Lekker uitslapen, pas om 08.00 ontbijt. Om 09.00 de bus in voor een kort tochtje naar de markt. Het is geen markt van betekenis. Een kraampje of vijf met groente en fruit. We eten hier een overheerlijk bananen hapje. Van daarruit lopen we terug naar ons verblijf. Dit is iets luxer als gisteren. Nu hebben we een echte douche. Prachtige omgeving weer. We rijden naar de wasvrouw, die tevens sieraden verkoopt. Het eerste souvenir is binnen. De druk is er weer af. De tocht is wel een hele expeditie, slechte wegen, smalle bruggetjes. Na de lunch (vis met rijst, banaan, paksoi en pompelmoes) lekker chillen. Tegen de avond nog een korte excursie naar een houtzagerij en een bauxietbedrijf. Dit laatste is gebouwd, inclusief treinrails maar is nooit gebruikt. Door de binnenlandse oorlog is alles stil komen liggen. Omdat het uit aluminium is gemaakt is het nog niet vervallen vervolgens nog even naar een voetbalwedstrijd, Apoera tegen Wasabo, buurdorpen. Eindstand na 2 x 15 minuten is 1-1, en Apoera wint na strafschoppen. overigens weinig dieren gezien vandaag. Eten is rundvlees, njammie
Zondag 11 oktober 2015: Apoera.
Vandaag gaan we eerst een kostgrondje (moestuintje) bezoeken. Dat is niet te vergelijken met ons moestuintje. Hier zijn ze veelal gelegen in het bos, en niet netjes omheind en dus ook niet als dusdanig herkenbaar. Het lijkt overwoekerd, maar er zit systeem in. Bananen, cassave, allerlei medicinale planten, het is een mengelmoes van vanalles. Er wordt twee keer per jaar geoogst, tijdens de twee droge periodes. Als alles geoogst is, wordt hetgeen er nog overeind staat, gekapt en een paar maanden met rustgelaten. Dan wordt het restant, net als in Australië, in brand gestoken. Dat zorgt er voor dat er geen ziektes ontstaan en het werkt goed ter bemesting. Onze gids weet veel te vertellen en leidt ons verder door het bos, een jungle waar je niet alleen achtergelaten wilt worden; kom je nooit meer thuis! Heel erg leuk en goed te doen, ondanks de hitte. Wederom allerlei uitleg over planten, giftig en genezend. Eigenlijk zouden we vanuit Apoera een excursie kunnen doen naar de Marie Blanche (water) vallen. Maar gezien de droogte is dat niet de moeite; drie uur heen en drie uur terug om naar een natte steen te kijken, zoals Harvey zegt. Vanmiddag hebben we dus tijd over, lekker relaxen. Laat in de middag gaan we nog een dorpje bezoeken en krijgen we een dansvoorstelling. Niet zo mijn ding, maar ach het hoort er bij. Ik hoor zojuist dat ik gezwommen heb met piranha's. Weer eens iets anders dan zwemmen met dolfijnen en zeehonden. En ik heb nog alle vingers en tenen.
Maandag 12 oktober 2015: Apoera - Raleighvallen
Vandaag een reisdag. Brood mee voor onderweg. Eerst met de bus van Apoera naar Witagron, een hobbelige tocht over harde zandwegen. Zou vijf uur duren, maar duurt uiteindelijke vier uur. In Witagron stappen we over op een korjaal ( uitgeholde boomstam) om nog een uurtje of drie tot vijf over de Sarmacca-rivier te varen. Aangezien het droog seizoen is, moeten we een paar keer uit de boot om die vlot te trekken. Mooie tocht die uiteindelijk vier uur duurt. Tussen Apoera en de Raleighvallen liggen twee dorpjes; Witagron en Kaaimanston. Verder is dit gebied dus onbewoond en ongerept. Onze overnachtingsplek ligt op Fungu eiland. Daar staan een paar houten gebouwen voor de toeristen. Mooie plek. En een lekker Parbo biertje is verkrijgbaar.
Dinsdag 13 oktober 2015: Raleighvallen
Vandaag gaan we naar de moedervallen, onder begeleiding van een gids die een wandelende encyclopedie is van inheemse planten. Volgens mij heeft hijzelf ook een geest verrijkende plant gevonden en 'gerookt'. Maar dat mag de pret niet drukken. Lekker gezwommen in de waterval en wat gerelaxed. Weer teruggelopen en na de lunch gerelaxed. Ik weet wel dat ik morgen niet mee ga om de Voltzberg te beklimmen. Ik vond deze paar uurtjes leuk, maar was wel volledig uitgedroogd en het is ontzettend warm. Om 16.00 gaan we nog een wandeling over het eiland maken. We wandelen weer door een stuk bos naar de landingsbaan van het vliegveldje. Vroeg in de ochtend en laat in de middag blijken daar veel vogels tee spotten te zijn. We zijn dus te vroeg. Wel nog even naar een strandje gelopen en een paar mooie foto's gemaakt.
Woensdag 14 oktober 2015: Raleighvallen
Gisteravond cq vannacht hebben de buren ( een groep jongeren) tot laat in de nacht gefeest, inclusief onze Harvey, onze reisleider. De muziek nogal hard, totdat iemand er naartoe is gegaan om te vragen of de muziek uit mag. En zo geschiede. Ik heb er (letterlijk) niet van wakker gelegen, lang leve de oordopjes. Bij 't ontbijt blijkt dat er enkele uitgesproken meningen hierover zijn. Is het de taak van Harvey om de muziek uit te zetten? Ik vind het meer de verantwoordelijkheid van die groep jongeren of de beheerder van dit camp. Maar die laatste was waarschijnlijk ook mee aan het feesten. Dat brengt wat irritatie met zich mee (bij sommigen in de groep). Ja, het is de elfde dag, en dat is het moment dat er altijd een soort van omslagmoment in de groep komt. Kleine irritaties door vermoeidheid, dealen met zo'n groep.... Ben blij dat ik vandaag niet mee ga wandelen. Want ik verwacht dat Harvey op niet subtiele manier te horen heeft gekregen wat zijn rol (volgens enkelen) had moeten zijn. We wachten af. Ondertussen hebben we de helft van de groep uitgezwaaid voor hun tocht naar de Voltzberg, een wandeling van een uur of acht, waarvan de middelste twee uur optioneel zijn ivm klim naar de top. We maken nog een keer een tochtje naar de landingsbaan, waar nog niet veel te zien is (een paar vogeltjes), maar waar we wel heerlijk in de schaduw kunnen zitten op een comfortabele bank. Even een toelichting: blijkbaar denkt men in Suriname dat wij Nederlanders/toeristen allemaal twee meter groot zijn, want bij de meeste banken die we tegenkomen kunnen we niet met de voeten aan de grond, is het zitvlak minstens 20 cm te diep en de achterleuning staat te ver naar achteren en/ of ontbreekt volledig. Kortom: een plastic kuipstoeltje zou een overdadige luxe betekenen. Maar ja ik heb gekozen voor een avontuurlijke reis. En daarbij hoort hier ook het gevoel dat je de nerven van de diverse houtsoorten in je achterwerk hebt staan. Ondanks het opblaasbare kussentje dat ik in de boot telkens heb gebruikt. Afijn, terug naar de werkelijkheid, het is heerlijk om even te relaxen bij het strandje, te zwemmen, douchen, de was doen, lezen, bekske koffie erbij. Het lijkt wel vakantie! Suriname blijkt heel on-Nederlands te zijn op heel veel manieren. Er lijken heel veel dingen niet geregeld te zijn, alles wijzigt elk uur, vroeg opstaan is niet gebruikelijk. En het toerisme (zoals wij dat kennen) is hier niet aanwezig. En dat zijn voor mij nu juist de charmes van een land als Suriname. Voorbeelden te over: de douche is niet echt schoon. Één keer per dag een tuinslang erdoor... De Surinamer ziet dat volgens mij gewoon niet. Van alle vier de toiletten ligt de wc bril er los op; voor ons vrouwen niet hendig. Gisteren gingen we een wandeling maken en we moesten over een bruggetje. Voorzichtig met één persoon tegelijk erover, anders houdt ie het misschien niet. Niemand die denkt: laat me er eens wat plankjes tegenaan timmeren. Nee hoor. Op diezelfde toer was een boom omgevallen, op het pad. Hoezo met je kapmes erheen en een nieuw pad maken? Nee hoor, gewoon dezelfde weg terug. De aanlegsteigers van de boot zijn veelal bijna niet te bereiken zonder hulp, half vervallen, zonder leuning, met huishoudtrapjes te bereiken.... En ga zo maar door. Voor ons als Nederlanders onbegrijpelijk, maar wij hebben ook niet te maken met twee keer per jaar hoog water waarbij voorgenoemde steiger in het water ligt en dus verrot, de hitte, en er zijn maar heel weinig toeristen, dus waar doe je het allemaal voor?
De bikkels die de Voltzberg hebben beklommen zijn vroeg terug en de lucht is geklaard omtrent vannacht. Het wordt nog een gezellige avond.
Donderdag 15 oktober 2015: Raleighvallen - Tonka Eiland / Brokopondo meer.
Vandaag weer een lange reisdag. Om 08.30 zitten we weer in de boot terug naar Witagron waar we rond 12.00 aankomen met een houten achterwerk. Wel weer een prachtige tocht door niemandsland. Ongelofelijk dat je echt aan het eind van de wereld lijkt te zijn. Afgelopen nacht waren we met zo'n pakweg vijftig mensen op een plek zó ver van de bewoonde wereld, dat is een heel bijzonder gevoel. Na de boottocht weer in de bus tot 18.30. Heel slechte weg. We passeren veel houtkapbedrijven. Maar volgens mij kan dat hier niet zo'n kwaad. Dat groeit hier zó snel! Verder komen we langs verschillende zgn. Transmigratiedorpen. Dit zijn dorpen die zijn neergeplant omdat de dorpen waar de bewoners woonden plaats moesten maken voor de stuwdam / het stuwmeer. Van een strooien hut naar een stenen huis aan een rechte straat. Bizar. Het betreft 27 dorpen, 5500 mensen die zijn geëvacueerd voor het stuwmeer. De weg waar we over rijden en de dam heet Afobaka, hetgeen letterlijk betekent : over de rug van de voorouders. Oftewel de vele offers die de voorouders hebben moeten geven voor de stuwdam, elektriciteitsleidingen, bauxiet etc. De laatste paar uren hebben we arko in de bus; alle ramen kunnen open. Voor het eerst is het buiten de bus koeler dan in de bus. We stappen weer in de boot in de buurt van Berg en Dal om na een halfuurtje op Tonka eiland aan te komen. Het is inmiddels donker, maar de zonsondergang in dit bizarre decor is tamelijk spectaculair; men heeft de bomen in het meer niet eerst gekapt voordat ze het water erin hebben laten lopen ( in 1964). De bomen zijn inmiddels dood maar steken nog boven het water uit. We klauteren weer uit de boot en worden weer herenigd met onze bagage uit Paramaribo. De accommodatie is een houten, op palen staande constructie met 2 en 3 pers.kamers met bedden. En het waait heerlijk. Het water klotst tegen de kant, heel rustgevend.
Vrijdag 16 oktober 2015: Tonka eiland
Heerlijk geslapen, als een blok tot half zes. We gaan om 6.15 een boswandeling maken in de hoop wat wild te spotten. Helaas, het blijft bij een spin en een cycade, die klinkt als een cirkelzaag. Verder wel weer veel bomen en planten. Rond 1500 een boswandeling met dhr kroon, die alles van de bomen afweet. dhr Kroon is zelf ook verdreven uit zijn dorp in die tijd. Hij is er wel wat emotioneel over, logisch. Weer een stukje van de route van vanochtend, maar ook een bezoek aan het educatiecentrum dat hij heeft opgezet, mede dankzij de Rabobank Foundation. Het project is gestopt en je ziet nog fundering liggen voor accommodatie voor kinderen die hier voor een weekend of zo kunnen verblijven en dan kunnen leren over de natuur. Maar dat is niet van de grond gekomen. Blijkbaar is er niet genoeg animo danwel geld. (De contactpersonen Rob Janssen en Roberto Skets van de Rabobank). Nog even op de foto met meneer Kroon. Leuk om straks door te sturen naar de Foundation als ik thuis ben. Vervolgens nog een kort boottochtje over het meer. Goudmijn langs de kant. De bomen die in het water staan worden gekapt. Het gedeelte dat onder water staat is heel sterk en duur. De bomen worden onder water gezaagd , het gedeelte dat bovenwater uitsteekt is waardeloos en is dus afval. Ik kan hier uren naar kijken. Zo'n bizar landschap. Vanavond is het een stuk warmer, weinig wind. Hopelijk komt die nog. Airco is niet aanwezig. En ja hoor, de wind is gekomen! Nog een kampvuurtje op het strand /rotsen en een hemel vol sterren....
Zaterdag 17 oktober 2015: Tonka eiland - Stuwdam – Brownsberg - Jaw Jaw (jou jou)
Vandaag de laatste ‘verplaatsing' voordat we weer naar Paramaribo gaan. We stappen na het ontbijt weer in het bootje voor een tocht over het Brokopondomeer, nu richting de stuwdam. Deze stuwdam is dus midden in de Suriname Rivier gebouwd. Hier staan dus ook geen bomen. Vanuit de stuwdam weer de bus in naar Brownsberg, een natuurgebied met een aantal watervallen. Eerst en stuk over verharde weg, dat is even wennen, maar niet getreurd, de weg naar Brownsberg is zoveel te slechter! We rijden naar het hoogste plateau waar we naar een uitzichtpunt. Vervolgens een wandeling naar de Leo watervallen, genoemd naar een onderzoeker. We laten de Irene watervallen, genoemd naar onze bomenfluisterende prinses, rechts liggen. De waterval is de klauterpartij niet helemaal waardgeen spectaculaire waterpartij, maar de wandeling is erg leuk. Brulapen gezien en heerlijk in de schaduw gewandeld. Daarna overheerlijk gelunched en weer de bus in naar Atjoni, het meest zuidelijke punt van Suriname waar je met de auto kunt komen. Als je verder zuidelijk wilt gaan, zoals wij, moet dat met de boot of het vliegtuig. Voor ons dus weer de boot, de één na laatste keer. Wat maakt dat deze reis als zwaar te boek staat? Met name de primitieve overnachtingsplekken (heb ik geen moeite mee) maar ook de omslachtige verplaatsingen. Met bagage bootje in, bootje uit, bus in, bus uit en daarnaast het splitsen vaan de bagage. Dat laatste blijkt heel eenvoudig. Je hebt maar heel weinig nodig. Ik geloof dat ik de helft van de kilo's net zo goed thuis had kunnen laten. We gaan naar Jaw Jaw (jou jou) een Marron dorpje dat voor toeristen toegankelijk is. Hier blijven we drie nachten. We komen net voor het donker aan en als we alle bagage en keukenspullen boven hebben is het donker. Wederom een fantastische plek. Brulkikkers voor de deur, eigen douche met weinig water en toilet, wat wil je nog meer?

Zondag18 oktober 2015: Jaw Jaw
.Jaw Jaw is een traditioneel dorp waar een plekje voor toeristen is ingeruimd, zijnde in ons geval het resort Djamaika. Er is plek voor vijftig personen schat ik. Het ligt aan de Surinamerivier en de mensen hier leven echt in, bij en van de rivier. Het is een transmigratiedorp, dat verdeeld is door de dam; Klaaskreek en Jaw Jaw. De oorspronkelijke naam van het dorp was...... We zijn getuige van een zondag in een dorp langs de rivier. De was wordt in de rivier gedaan, het avondeten wordt bij elkaar gevist, er wordt gebadderd en gerelaxed. Het leven speelt zich letterlijk aan de rivier af. Er wordt ons op het hart gedrukt niet ongevraagd foto's te maken van mensen. En je merkt dat men ook heel huiverig is om op de foto te gaan. Heel begrijpelijk, ik bedenk hoe ik het zelf zou vinden als ze me bij me thuis kwamen fotograferen? Vandaag beginnen we relaxed met een dorpswandeling. Het is nog erg rustig in het dorp, we zien weinig mensen. De mensen zijn zelfvoorzienend, en het lijkt dat ze niets tekort komen. Maar wel een totaal ander leven als dat van ons. Na de wandeling lunchen en de middag verbreng ik wat zwemmend en lezend. Om 1700 gaan we nog en wandeling maken naar het volgende dorp, waar we een scheepswerfje bezoeken. Daar maken ze de traditionele boten, korjalen, waarmee wij ons al twee weken over water verplaatsen. Interessant hoe een boom een boot wordt met weinig moderne techniek. Overigens is dat de techniek die de Nederlanders hier gebracht hebben. De korjaal wordt nog steeds van hout gemaakt omdat een fyber of metalen boot meteen zou breken of scheuren bij al die bomen en rotsen in het water. Het hout is een stuk flexibeler. 's Avonds gaan we nog een poging doen om kaaimannen te spotten. We spotten er vier, maar ik heb er maar een gezien, geloof ik.
Maandag 19 oktober 2015: Jaw Jaw
Wat een rust, wat een vredige omgeving. Je wordt wakker van de mensen die zich gaan wassen in de rivier. Niet van het verkeer, wekker of ander geluid. Tegen de tijd dat ik op sta is de grootste drukte al weer geweest. Vanochtend vroeg weer een boswandeling. Leuk, mooie tocht. Vervolgens gaan we na het ontbijt met de boot naar Gansu, waar we een wandeling door enkele traditionele dorpen maken. Warm, maar wel een mooie wandeling. Aan het eind van de wandeling wacht ons nog een boottochtje, helaas niet door de stroomversnelling. Er staat te weinig water in de rivier. Wel lekker zwemmen in de stroomversnelling. Je moet je vasthouden aan de stenen om er in te komen en achter een rots gaan zitten om niet meegenomen te worden door de stroming. Daarna na een late lunch nog wat luieren. Na het avondeten een korte dansvoorstelling door de Marron stam. Leuk, echt zonder opsmuk. Dit keer geen rieten rokjes.
Dinsdag 20 oktober 2015. Jaw Jaw - Paramaribo.
Vandaag weer een reisdag, met wat onderbrekingen. We stoppen in Brownsweg en vervolgens in Carolina, waar de eerste Joden zich gevestigd hebben. Dit waren joden die uit gemengde ouders kwamen, vader joods, moeder Surinaams. Wederom een gevalletje van kapitaalvernietiging; een halve brug, die bijna klaar was, maar twee keer aangevaren is. Na de tweede aanvaring in 2006 werd reparatie niet rendabel gevonden. En dus is een paar kilometer verderop is een nieuwe brug gebouwd. Vervolgens rijden we naar de joodse savannah, ook een nederzetting waar men een soort monument van heeft gemaakt. We zijn er extra voor omgereden op verzoek van enkelen in de groep, maar het is niet echt boeiend. Vervolgens rijden we richting Paramaribo. We rijden nog naar een gigantische bauxietfabriek. Hier wordt ruwe bauxiet verwerkt tot halffabricaat. Langs het Clarence Seedorf sportcomplex, gebouwd op familiegrond terug naar het hotel. Na twee weken weer auto's mensen, bewoonde wereld. Ff wennen.

Woensdag 21 oktober 2015: Paramaribo
Vandaag met Cora op stap. Rustig aan richting Petrus en Paulus Kerk, tegenwoordig een basiliek. Dit is een houten kerk, heel erg mooi. We hebben het geluk dat we net binnenlopen als er een kinderdienst is voor de schoolkinderen . Een paar honderd schoolkinderen in de kerk, waar maak je dat tegenwoordig nog mee?. Tot slot moeten ze beloven dat ze vandaag lief zijn voor de juf en meester en hand in hand met z'n tweeën naar buiten. Heel gedisciplineerd. Kweet niet of dat in Nederland nog gebeurt. We zingen het laatste liedje nog mee en lopen nog wat door de stad om wat souvenirs en een kaart voor Harvey te kopen. Het is enorm warm, dus we lopen van airco naar airco. Koffie bij fort Zeelandia en in een boekwinkel nog een Surinaams kookboek gekocht. De namiddag binnen gebleven en 's avonds afscheidsdiner bij Zus en Zo.
Donderdag 22 oktober 2015 Paramaribo
De laatste, waar we met z'n zessen een rumfabriek willen bezoeken. Helaas is er iets mis gegaan in de organisatie, dus geen rondleiding. Ter troost nemen we. Een bekske koffie bij het fort en bij zus en zo nog even naar de souvenirshop. Om half twee gaan we naar het vliegveld. Voor die tijd nog even douchen en nu zit ik op het vliegveld. Tot in Nederland!!!!!